ZAMEK KRZYŻTOPÓR

          Wielkim zainteresowaniem turystów cieszą się potężne ruiny zamku Krzyżtopór w wiosce Ujazd. Rezydencja zbudowana została w latach 1631-1644 dla wojewody sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego (1587-1645). Olbrzymi obiekt typu palazzo in fortezza posiadał ponoć ryle okien, ile jest dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni, sal tuzin-podobnie jak 12 jest miesięcy, a baszt cztery-podobnie jak kwartałów w roku; gdy wypadł rok przestępny, odsłaniano dodatkowe 366 okno. Wyposażenie wnętrz miało olśniewać oglądającego. Dość wspomnieć, że sufit jednej z komnat w wieży nad źródełkiem tworzyło akwarium, zaś w pałacowych stajniach konie Ossolińskich jadały z marmurowych żłobów przyglądając się w lustrach z kryształu. Przed wybudowaniem Wersalu Krzyżtopór był największym założeniem pałacowym w Europie, o powierzchni 1,3 hektara, długości murów około 600 metrów i kubaturze ponad 70 tysięcy metrów sześciennych. Oryginalna nazwa zamku pochodzi od emblematów krzyża i topora zdobiących bramę wjazdową. Niestety, fundator zmarł 11 miesięcy po wzniesieniu zamku, jedyny zaś jego spadkobierca poległ cztery lata później w bitwie pod Zborowem. Równie tragiczne były losy zamku. Zajęty przez Szwedów podczas potopu, został obrabowany i zdewastowany, a ostatecznie popadł w ruinę w okresie konfederacji barskiej. Późniejsi właściciele nie dysponowali środkami na odbudowę zamku. Z rezydencji ocalały jedynie potężne fortyfikacje bastionowe na pięciobocznym zarysie, w obrębie których znajdują się mury właściwego pałacu, wieże narożne, brama wjazdowa z pozostałościami mostu, zabudowania gospodarcze wokół kilku dziedzińców oraz fragmenty fosy. Ruiny nie są do końca zagospodarowane turystycznie, co jedynie dodaje im uroku. Wzorem innych obiektów tego typu organizowane są w Ujeździe turnieje rycerskie i inne imprezy. Na terenie rozwalisk można rozbić namiot. Przez wieś przechodzą piesze i rowerowe szlaki turystyczne.
źródło:http://zamki.edu.pl/swietokrzyskie/zamek-krzyztopor(dostęp 20.VI.2017)